Στρες, Βία και Αυτοκτονία: Η Αθέατη Πλευρά των Αστυνομικών στην Ελλάδα

 

Η ψυχική υγεία των αστυνομικών αποτελεί έναν από τους πιο κρίσιμους, αλλά παραμελημένους τομείς του δημόσιου τομέα στην Ελλάδα. Ο επαγγελματικός ρόλος των αστυνομικών τους εκθέτει καθημερινά σε ακραία στρεσογόνα και τραυματικά περιστατικά, από τα οποία συχνά προκύπτουν σοβαρές συνέπειες στην ψυχική τους υγεία. Δυστυχώς, οι διαπιστωμένοι υψηλοί δείκτες αυτοκτονίας και άλλες ψυχικές παθήσεις στους αστυνομικούς δεν έχουν αντιμετωπιστεί με την απαιτούμενη σοβαρότητα.

Στοιχεία και Δεδομένα

Η ύπαρξη αυξημένων ποσοστών αυτοκτονίας ανάμεσα στους αστυνομικούς είναι ανησυχητική. Σύμφωνα με έρευνες, οι αστυνομικοί παρουσιάζουν δύο έως τρεις φορές υψηλότερους δείκτες αυτοκτονίας σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Ειδικότερα, στην Ελλάδα, από το 2015 έως το 2024 καταγράφηκαν περισσότερες από 50 αυτοκτονίες αστυνομικών (εν ενεργεία και αποστράτων), με τους περισσότερους από αυτούς να είναι άντρες ηλικίας 45-55 ετών, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας "ΚΛΙΜΑΚΑ". Αυτά τα νούμερα, ωστόσο, υποεκπροσωπούν την πραγματικότητα, καθώς οι αυτοκτονίες στον αστυνομικό τομέα συχνά παραμένουν ανεπίσημες ή δεν καταγράφονται σωστά.

Οι Επιπτώσεις του Στρες και της Έκθεσης σε Βίαια Περιστατικά

Η επαγγελματική ζωή των αστυνομικών συνεπάγεται συχνή έκθεση σε βίαιες καταστάσεις, τρομοκρατικές επιθέσεις, έγκλημα, και ακραία περιστατικά, τα οποία προκαλούν χρόνιο στρες και μετατραυματικό άγχος. Ένα μεγάλο ποσοστό αστυνομικών αναφέρει συμπτώματα διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD) και "burnout", ενώ η κατάθλιψη πλήττει ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού της αστυνομίας, κυμαινόμενο από 10,6% έως 14,6%. Αυτά τα δεδομένα ενισχύουν την ανάγκη για καλύτερη ψυχική υποστήριξη και εκπαίδευση στους αστυνομικούς.

Εκπαίδευση και Υποστήριξη: Τα Διεθνή Παραδείγματα

Ο ρόλος της εκπαίδευσης και της υποστήριξης των αστυνομικών είναι καθοριστικός για την αποτροπή των ψυχικών προβλημάτων και της αυτοκτονίας. Στη χώρα μας, το εκπαιδευτικό σύστημα των σωμάτων ασφαλείας φαίνεται να είναι ελλιπές, με αποτέλεσμα να μην παρέχεται επαρκής ψυχική υποστήριξη στους αστυνομικούς. Αντίθετα, σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Αυστραλία, οι αστυνομικοί εκπαιδεύονται τακτικά σε ζητήματα ψυχικής υγείας και αξιολόγησης τρωτότητας, ώστε να μπορούν να διαχειρίζονται αποτελεσματικά όχι μόνο τις περιπτώσεις πολιτών που αντιμετωπίζουν ψυχικά προβλήματα, αλλά και τις δικές τους ανάγκες ψυχικής υποστήριξης. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, οι αστυνομικοί, κατά την έκθεσή τους σε τραυματικά γεγονότα, συμμετέχουν σε συνεδρίες αποφόρτισης ψυχολογικής υποστήριξης, κάτι που βοηθάει στην ψυχική τους ανθεκτικότητα και τους επιτρέπει να επιστρέψουν στην εργασία τους με καλύτερη ψυχική υγεία.

Η Ψυχική Υγεία και η Κατάχρηση Βίας

Η κακή ψυχική κατάσταση των αστυνομικών συνδέεται συχνά με την αυξημένη χρήση βίας και την απάθεια απέναντι στις ανάγκες των πολιτών. Όταν οι αστυνομικοί είναι ψυχικά εξαντλημένοι, είναι λιγότερο ικανοί να αντιδράσουν με την απαιτούμενη ψυχραιμία και επαγγελματισμό σε καταστάσεις έντασης. Έτσι, η βία και η αδιαφορία μπορούν να γίνουν πιο συχνά φαινόμενα. Αντίθετα, όταν οι αστυνομικοί είναι εκπαιδευμένοι και υποστηριγμένοι ψυχικά, είναι πιο ικανοί να διαχειριστούν κρίσιμες καταστάσεις με σύνεση, μειώνοντας τις πιθανότητες κακοποίησης ή κατάχρησης εξουσίας.

Συμπεράσματα και Προτάσεις

Η ψυχική υγεία των αστυνομικών στην Ελλάδα απαιτεί επείγουσα προσοχή και δράση. Είναι ζωτικής σημασίας να αναθεωρηθεί το πλαίσιο ψυχιατρικής και ψυχολογικής αξιολόγησης των νέων αστυνομικών και να ενισχυθεί η συνεχής εκπαίδευσή τους πάνω σε ζητήματα ψυχικής υγείας. Μόνο με μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που θα περιλαμβάνει την ψυχική ενδυνάμωση των αστυνομικών, την εκπαίδευσή τους για τη διαχείριση καταστάσεων και την τακτική αξιολόγηση της ψυχικής τους υγείας, θα μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα πιο αποτελεσματικό, ανθρώπινο και υγιές αστυνομικό σώμα, το οποίο θα λειτουργεί προς όφελος της κοινωνίας και θα συμβάλλει στην πρόληψη της αυτοκτονίας και άλλων ψυχικών νοσημάτων.

Είναι καιρός να αναγνωρίσουμε τη σημασία της ψυχικής υγείας των αστυνομικών και να απαιτήσουμε την κατάλληλη εκπαίδευση και υποστήριξή τους, ώστε να μπορούμε να προστατεύσουμε αυτούς που μας προστατεύουν.