“Όνειρο θερινής νυχτός” οι διακοπές της εβδομάδας – Οι επιπτώσεις στην υγεία

 

Το… 27% των Ευρωπαίων δεν μπορούσε να αντέξει οικονομικά τις διακοπές των επτά ημερών το 2024, ποσοστό που μάλλον θα αυξηθεί στις σχετικές μετρήσεις της Eurostat για το 2025. Σύμφωνα με τα στοιχεία της επίσημης στατιστικής υπηρεσίας της Ευρωπαικής Ένωσης την περασμένη χρονιά  το ποσοστό αυτό ηλικίας 16 ετών και άνω δεν ήταν σε θέση να αντέξει οικονομικά μια εβδομάδα ετήσιων διακοπών μακριά από το σπίτι!

Εδώ δεν είναι… Λουξεμβούργο

Σε σύγκριση με το 2023 το ποσοστό μειώθηκε κατά 1,5 ποσοστιαίες μονάδες και είναι σημαντικά χαμηλότερο (κατά 10,6 ποσοστιαίες μονάδες) από ό,τι πριν από μια δεκαετία, το 2014. Τα υψηλότερα ποσοστά ατόμων που δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τις ετήσιες διακοπές μιας εβδομάδας καταγράφηκαν στη Ρουμανία (58,6 %), την Ελλάδα (46,0 %) και τη Βουλγαρία (41,4 %).  Αντιθέτως, το 8,9 % των ατόμων στο Λουξεμβούργο, το 11,6 % στη Σουηδία και το 13,0 % στις Κάτω Χώρες ανέφεραν ότι δεν ήταν σε θέση να αντέξουν οικονομικά τις διακοπές μίας εβδομάδας μακριά από το σπίτι τους το 2024.

Η παγκόσμια οικονομία και εμείς

Η Eurostat συλλέγει δεδομένα για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας των πολιτών πχ να αντέξουν οικονομικά διακοπές. Τα παραπάνω επιβεβαιώνει και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OECD)  Σύμφωνα δε με δεδομένα που δημοσιεύτηκαν τον Ιούνιο 2025, η παγκόσμια και ευρωπαϊκή οικονομία αντιμετωπίζουν προκλήσεις λόγω αυξημένων εμπορικών φραγμών και πολιτικής αβεβαιότητας, που επηρεάζουν την ανάπτυξη του ΑΕΠ και το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Με άλλα λόγια επιβεβαιώνουν ότι οι οικονομικές ανισότητες και οι μακροοικονομικές προκλήσεις (πληθωρισμός, εμπορικοί φραγμοί, χαμηλή καταναλωτική εμπιστοσύνη) επηρεάζουν δυσανάλογα τις χώρες με χαμηλότερα εισοδήματα όπως η Ελλάδα, εξηγώντας τα υψηλότερα ποσοστά ατόμων που δεν μπορούν να αντέξουν διακοπές.

Χάνονται άνθρωποι και… λεφτά

Οι διακοπές αποτελούν κρίσιμο παράγοντα για την αποκατάσταση από το εργασιακό στρες, όπως αναδεικνύει μελέτη στο Journal of Happiness Studies του 2012. Όταν οι εργαζόμενοι δεν κάνουν διακοπές, έστω της μίας εβδομάδας, η συνεχής έκθεση σε πίεση οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες, που μπορεί να πυροδοτήσει ψυχικές διαταραχές όπως άγχος και κατάθλιψη. Η έλλειψη ξεκούρασης περιορίζει την ικανότητα του οργανισμού να ανακάμψει, επιδεινώνοντας την ψυχική κόπωση και μειώνοντας την αυτοεκτίμηση. Επιπλέον, η έκθεση του WHO και της ILO για την ψυχική υγεία στην εργασία το 2022 υπογραμμίζει ότι η παρατεταμένη απουσία διαλειμμάτων αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρών ψυχικών προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένων σκέψεων αυτοκτονίας, ενώ επηρεάζει αρνητικά την παραγωγικότητα, με παγκόσμιο κόστος που φτάνει το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως λόγω απώλειας απόδοσης.

Επιβάρυνση του προυπολογισμού για την υγεία

Πέρα από την ψυχική υγεία, η έλλειψη διακοπών βλάπτει και τη σωματική υγεία. Η ίδια μελέτη από το Journal of Happiness Studies δείχνει ότι η συνεχής εργασία χωρίς ανάπαυση συνδέεται με καρδιαγγειακές παθήσεις, καθώς το παρατεταμένο στρες και η έλλειψη ύπνου αυξάνουν την αρτηριακή πίεση και επιδεινώνουν την καρδιακή λειτουργία. Παράλληλα, έρευνα από το International Journal of Behavioral Medicine του 2011 αποκαλύπτει ότι οι εργαζόμενοι χωρίς διακοπές τείνουν να υιοθετούν ανθυγιεινές συνήθειες, όπως κακή διατροφή και μειωμένη φυσική δραστηριότητα, που ενισχύουν τον κίνδυνο για παθήσεις όπως ο διαβήτης. Η WHO και η ILO προσθέτουν ότι η κόπωση από την απουσία διακοπών αυξάνει την πιθανότητα εργασιακών ατυχημάτων, καθώς οι εργαζόμενοι χάνουν την εγρήγορσή τους.

Αντιπαραγωγικοί

Η έλλειψη διακοπών δεν επηρεάζει μόνο την υγεία αλλά και την εργασιακή απόδοση. Η εξουθένωση από τη συνεχή εργασία χωρίς διαλείμματα οδηγεί σε αυξημένη απουσία από την εργασία και σε παρούσα εργασία με μειωμένη απόδοση (υπάρχει και για αυτό σχετική μελέτη και… σύνδρομο). Μια μετα-ανάλυση στο Applied Psychology του 2025 επιβεβαιώνει ότι οι διακοπές ενισχύουν την ευημερία για έως και έξι εβδομάδες, ενώ η απουσία τους οδηγεί σε μακροχρόνια κόπωση και μειωμένη ψυχική ανθεκτικότητα. Οι διακοπές είναι αναγκαιότητα για όλους. Εργαζόμενους, εργοδότες, νοσοκομεία κλπ .

Συνεπώς δεν φτάνουν οι καλές προθέσεις ή οι ατομικές προσπάθειες και των μεν και των δε, αλλά χρειάζονται και πολιτικές που θα διευκολύνουν την πρόσβαση σε παύση δραστηριοτήτων. Κι αν οι εργοδότες θέλουν άμεση αύξηση της παραγωγικότητας τότε να στείλουν ΑΜΕΣΑ τους υφισταμένους τους, έστω για μια εβδομάδα, σε βουνό ή θάλασσα…

www.theopinion.gr