Ξεχασμένη υπόθεση με σύγχρονη βαρύτητα: Ο Άρειος Πάγος και η καταδίκη αστυνομικού για νυχτερινή δραστηριότητα

 Σε μια περίοδο που επανέρχεται η συζήτηση για τις εξωυπηρεσιακές δραστηριότητες δημοσίων λειτουργών, αξίζει να θυμηθούμε μια ιδιαίτερα χαρακτηριστική — αλλά ελάχιστα προβεβλημένη — απόφαση του Αρείου Πάγου από το 2022.

Απόφαση του Αρείου Πάγου: Αναίρεση, παραγραφή και νέα δίκη για αστυνομικό που διοργάνωνε πάρτι σε νυχτερινά μαγαζιά

Σε σημαντική απόφαση, η υπ' αριθ. 10/2022 του Ζ' Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου, το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας προχώρησε στην μερική αναίρεση της υπ’ αριθ. ΖΤ 501/2021 απόφασης του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών, που αφορούσε αστυνομικό ο οποίος, κατά το διάστημα 2013–2014, φέρεται να διοργάνωνε με αμοιβή εκδηλώσεις (πάρτι) σε νυχτερινά καταστήματα, κατά παράβαση των καθηκόντων του.

Τα γεγονότα

Ο κατηγορούμενος, υπαστυνόμος Β’, κατά την επίμαχη περίοδο, υπηρετούσε στην Υποδιεύθυνση Μέτρων Τάξης Αττικής. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο και την κρίση του Δικαστηρίου, συμμετείχε επ’ αμοιβή σε εβδομαδιαία βάση στη διοργάνωση πάρτι σε γνωστά μαγαζιά της Γλυφάδας, του Γκαζιού και του Νέου Ηρακλείου. Η αμοιβή του ανερχόταν σε ποσοστό 25% επί των εισπράξεων –περί τα 1.500 έως 2.000 ευρώ την εβδομάδα.

Το Δικαστήριο δέχτηκε ότι η εν λόγω δραστηριότητα συνιστούσε παραβίαση της διάταξης του άρθρου 145 παρ. 1 στοιχ. α’ του Β.Δ. της 31-12-1957, που απαγορεύει στους αστυνομικούς τη συμμετοχή σε οποιοδήποτε εμπορικό ή επαγγελματικό έργο πέραν των καθηκόντων τους. Ο κατηγορούμενος καταδικάστηκε σε 4 μήνες φυλάκισης με τριετή αναστολή.

Η απόφαση του Αρείου Πάγου

Το Ανώτατο Δικαστήριο έκανε δεκτούς εν μέρει τους λόγους αναίρεσης. Ειδικότερα:

1. Παραγραφή πράξεων: Ο Άρειος Πάγος διαπίστωσε πως για ορισμένες μερικότερες πράξεις, που τελέστηκαν από την 1η έως την 22η Ιουνίου 2013, είχε ήδη επέλθει η πενταετής παραγραφή (με αναστολή έως 3 έτη λόγω εκκρεμοδικίας), και επομένως έπρεπε να παύσει οριστικά η δίωξη για αυτές. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, εσφαλμένα, τις ενέταξε στο κατ’ εξακολούθηση έγκλημα χωρίς να τις εξαιρέσει.

2. Έλλειψη ειδικής αιτιολογίας: Το δευτεροβάθμιο δικαστήριο, κατά την επιμέτρηση της ποινής, δεν προσδιόρισε σαφώς το ποιες μερικότερες πράξεις παραγράφηκαν και δεν διέκρινε εκείνες που μπορούσαν να επισύρουν ακόμη ποινική αξιολόγηση.

3. Απορριφθέντες λόγοι αναίρεσης: Ο Άρειος Πάγος απέρριψε σειρά άλλων αιτιάσεων του κατηγορουμένου:

   • Δεν διαπιστώθηκε ακυρότητα λόγω μη ανάγνωσης κρίσιμων εγγράφων, καθώς αυτά ενσωματώνονταν στο παραπεμπτικό βούλευμα που αναγνώστηκε.

   • Δεν υφίστατο κατά τον Άρειο Πάγο κατάργηση της σχετικής ποινικής διάταξης με το Π.Δ. 538/1989, καθώς αυτή ρυθμίζει πειθαρχικά και όχι ποινικά θέματα.

   • Το Δικαστήριο της ουσίας παρείχε επαρκή και εμπεριστατωμένη αιτιολογία για την απόρριψη ισχυρισμών περί κατάστασης ανάγκης, νομικής ή πραγματικής πλάνης.

4. Αίτημα για δικαστική άφεση ποινής: Το αίτημα του κατηγορουμένου για εφαρμογή του άρθρου 104Β ΠΚ (μη επιβολή ποινής λόγω συνθηκών) απορρίφθηκε. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η ζημία από την πράξη δεν ήταν αμελητέα, αφού συνιστούσε σοβαρή προσβολή του κύρους της ΕΛ.ΑΣ. Επίσης, δεν αποδείχθηκε ότι ο κατηγορούμενος έχει υποστεί ιδιαίτερα σοβαρές επιπτώσεις που να δικαιολογούν την πλήρη άφεση της ποινής.

5. Ελαφρυντικά: Αναγνωρίστηκε μόνο το ελαφρυντικό του πρότερου σύννομου βίου, απορρίφθηκαν όμως τα υπόλοιπα αιτήματα για ελαφρυντικές περιστάσεις (μεταγενέστερη καλή συμπεριφορά, καθυστέρηση δίκης).

Η απόφαση του Αρείου Πάγου:

• Αναιρεί εν μέρει την απόφαση του Πλημμελειοδικείου, κατά το μέρος που αφορά τις πράξεις του Ιουνίου 2013 λόγω παραγραφής.

• Παύει οριστικά η δίωξη για τις εν λόγω πράξεις.

• Παραπέμπει την υπόθεση για νέα επιμέτρηση ποινής, σε άλλο Τριμελές Πλημμελειοδικείο, με διαφορετική σύνθεση.

Νομική σημασία

Η απόφαση έχει ευρύτερη σημασία ως προς:

• Την ισχύ των παλαιών πειθαρχικών ποινικών διατάξεων, που διατηρούνται εν ισχύ όταν δεν υπάρχει ρητή κατάργηση.

• Τη σημασία του αυτεπάγγελτου ελέγχου παραγραφής από το δικαστήριο, ακόμη και μετά την καταδίκη.

• Τη διάκριση μεταξύ πειθαρχικού και ποινικού παραπτώματος.

• Τη σωστή χρονική υποβολή αιτήματος για δικαστική άφεση ποινής (μετά την απόφαση επί της ενοχής, όχι πριν).