Ντόμινο πολιτισμού

 

Ποιος θα το φαντάζονταν ότι μια νεαρή Κρητικοπούλα θα είχε συνδέσει το όνομά της με τους Black Sabbath. Ένα γύρισμα πολιτισμού και κουλτούρας της εποχής που ξεκινάει από την Κρήτη με ενδιάμεσο σταθμό τα καλλιστεία του Λος Άντζελες θα έκανε την επόμενη στάση στα στούντιο της Cinecittà στη Ρώμη με τελικό προορισμό … το Μπέρμιγχαμ της Αγγλίας.

Σας κάνουμε γνωστή την ιστορία της Ρίκα Διαλυνά με τους Black Sabbath. Ο Γκρέγκορυ Πέκ σαν διαμεσολαβητής λόγω καθεστώτος απαγόρευαν στη Ρίκα το ταξίδι στις ΗΠΑ, «καθάρισε». Ήταν η αρχή μιας πορείας που θα την οδηγούσε σε ταινίες στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Αμερική.

Ένας από τους πιο ιδιαίτερους σταθμούς; Ένα μικρό αλλά χαρακτηριστικό κομμάτι στην ταινία τρόμου του Μάριο Μπάβα το 1963: Black Sabbath. Η Ρίκα Διαλυνά υποδύεται τη Μαρία, σύζυγο και μητέρα, παγιδευμένη σε έναν φαύλο κύκλο αγάπης, φόβου και υπερφυσικού τρόμου.

Η παρουσία της Ρίκας προσθέτει στο έργο ένα στοιχείο αυθεντικής μεσογειακής γοητείας και δραματικής έντασης. Οι κριτικοί σινεμά της εποχής εκθείασαν την υποκριτική τέχνη της Διαλυνά, μιλώντας για «την Ελληνίδα που από μόνη της δίνει πνοή στο φιλμ».

Έξι χρόνια αργότερα, στο βιομηχανικό Μπέρμιγχαμ, τέσσερις νεαροί μουσικοί – Ozzy Osbourne που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή, Tony Iommi, Geezer Butler και Bill Ward – έψαχναν τρόπο να ξεχωρίσουν. Έπαιζαν ήδη μαζί ως Earth, αλλά ήθελαν κάτι πιο δυνατό, πιο σκοτεινό.

Μπροστά από το στούντιό τους υπήρχε ένας κινηματογράφος που πρόβαλλε την ταινία του Μπάβα, το Black Sabbath. Βλέποντας το πλήθος να σπεύδει να πληρώσει για να τρομάξει, ο Butler είπε στους υπόλοιπους: «Γιατί να μην κάνουμε μουσική που να τρομάζει τον κόσμο;»

Η ιδέα κόλλησε. Το όνομα της ταινίας έγινε και το όνομα του συγκροτήματος. Και έτσι, το φιλμ όπου έπαιξε η Ρίκα Διαλυνά έδωσε, έμμεσα, ταυτότητα στην πιο θρυλική heavy metal μπάντα όλων των εποχών.

Αν το σκεφτούμε βήμα-βήμα, η αλυσίδα είναι εκπληκτική: Μια νεαρή Κρητικοπούλα κερδίζει τον τίτλο της Σταρ Ελλάς. Η καριέρα της την οδηγεί σε διεθνείς παραγωγές. Ο Μάριο Μπάβα τη διαλέγει για το The Wurdulak. Η ταινία βγαίνει στους κινηματογράφους. Χρόνια αργότερα, η αφίσα της εμπνέει τέσσερις Βρετανούς να αλλάξουν όνομα και ύφος. Γεννιέται το συγκρότημα Black Sabbath – και μαζί του, ουσιαστικά, το heavy metal όπως το ξέρουμε.

Αυτό είναι το φαινόμενο της πεταλούδας στον πολιτισμό: μια μικρή φαινομενικά τυχαία συμμετοχή σε μια ταινία τρόμου πυροδοτεί μια καλλιτεχνική αλυσιδωτή αντίδραση που καταλήγει σε ένα ολόκληρο μουσικό κίνημα.

Το Φαινόμενο της Πεταλούδας στον πολιτισμό μάς θυμίζει πως κάθε έργο τέχνης, κάθε δημιουργική πράξη, μπορεί να αφήσει αποτύπωμα πολύ πέρα από τον άμεσο χρόνο και χώρο της.

Η Ρίκα Διαλυνά δεν έπαιξε ποτέ σε μουσικό συγκρότημα, ούτε έγραψε heavy metal τραγούδια. Κι όμως, μέσα από έναν ρόλο σε μια ταινία του Μάριο Μπάβα, βρέθηκε – χωρίς να το ξέρει – στο θεμέλιο λίθο της ιστορίας των Black Sabbath.

Όταν τα φτερά της πεταλούδας ανοιγοκλείνουν στην Κρήτη, ο απόηχος φτάνει… ως τις πιο δυνατές κιθάρες του κόσμου.