«Φως»

 

Ανεξάρτητα από το νομικό αποτέλεσμα, η απόφαση αυτή γράφει ιστορία. Γιατί αποτυπώνει, με τρόπο απτό και δημόσιο, ότι το #MeToo στην Ελλάδα δεν ήταν απλώς μια «στιγμή». Είναι ένα διαρκές ρεύμα που δεν πρόκειται να σταματήσει. Ο Πέτρος Φιλιππίδης καταδικάστηκε από το Μικτό Ορκωτό Εφετείο Αθηνών σε ποινή φυλάκισης τριών ετών με αναστολή, για δύο απόπειρες βιασμού εις βάρος συναδελφισσών του, το 2010 και το 2014.

Η απόφαση δεν ήταν ομόφωνη. Πάρθηκε με ψήφους 4 υπέρ και 3 κατά. Το δικαστήριο απέρριψε το αίτημα για αναγνώριση ελαφρυντικών, ενώ οι δύο γυναίκες που είχαν καταγγείλει τον ηθοποιό ξέσπασαν σε κλάματα.

Παρούσες στη δικαστική αίθουσα ήταν οι ηθοποιοί Άννα-Μαρία Παπαχαραλάμπους και Λένα Δροσάκη, δύο από τις πρώτες γυναίκες που μίλησαν δημόσια για τη συμπεριφορά του.

Ανεξάρτητα από το νομικό αποτέλεσμα και την ποινή που επιβλήθηκε, η απόφαση αυτή γράφει ιστορία. Γιατί αποτυπώνει, με τρόπο απτό και δημόσιο, ότι το #MeToo στην Ελλάδα δεν ήταν απλώς μια «στιγμή». Είναι ένα διαρκές ρεύμα που δεν πρόκειται να σταματήσει. Είναι η φωνή των γυναικών που, μετά από χρόνια σιωπής, φόβου και ενοχοποίησης, βρήκαν το κουράγιο να πουν «φτάνει πια».

Αν η εικόνα της Άννας-Μαρίας Παπαχαραλάμπους, της Λένας Δροσάκη και της Πηνελόπης Αναστασοπούλου να περπατούν πλάι-πλάι, χέρι-χέρι, μπορούσε να συνοψίσει κάτι, αυτό δεν θα ήταν μόνο η υπόθεση Φιλιππίδη. Θα ήταν ολόκληρη η ψυχή του ελληνικού #MeToo. Η τόλμη, η επιμονή, η αδελφικότητα, η απόφαση να σπάσει η σιωπή μαζί.

Σε μια χώρα όπου η πατριαρχία έχει βαθιές ρίζες και η κοινωνία, συχνά σιωπηλά, συναινεί στη συγκάλυψη των ισχυρών, το #MeToo δεν ξεκίνησε ως κίνημα για «τιμωρία», αλλά ως μια κραυγή επιβίωσης. Και μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι τρεις αυτές γυναίκες έγιναν κάτι παραπάνω από μάρτυρες. Έγιναν σύμβολα. Όχι γιατί το ζήτησαν, αλλά γιατί στάθηκαν. Γιατί κράτησαν η μία το χέρι της άλλης, όταν όλα τις ήθελαν χωριστά, φοβισμένες, ηττημένες.

Η φράση του Πέτρου Φιλιππίδη ότι «τρεις γυναίκες έστρωσαν το χαλί, αλλά δεν τους βγήκε», αντί να τις απαξιώσει, τις έκανε σύμβολα. Γιατί τελικά τους βγήκε. Βγήκε η αλήθεια τους, βγήκε η αξιοπρέπειά τους, βγήκε στο φως το θάρρος τους. και ακολούθησαν κι άλλες. Γυναίκες που δεν είχαν φωνή, γυναίκες που ένιωθαν μόνες, γυναίκες που τώρα ξέρουν πως μπορούν να μιλήσουν και δεν θα είναι μόνες ποτέ ξανά.

Το #MeToo δεν είναι απλώς ένα hashtag. Είναι ένα εργαλείο που μετατρέπει την προσωπική εμπειρία σε συλλογική διεκδίκηση. Δεν ζητάει εκδίκηση. Ζητάει λογοδοσία. Ζητάει αλλαγή. Ζητάει αυτό που είπε η Πηνελόπη Αναστασοπούλου σε μία λέξη, λίγο μετά την ανακοίνωση της απόφασης. ΦΩΣ.

Κι αυτό το φως έρχεται από τις γυναίκες που τόλμησαν να σταθούν δίπλα-δίπλα. Που κράτησαν η μία το χέρι της άλλης. Που δέχτηκαν χλευασμό, απειλές, απαξίωση, αλλά δεν λύγισαν. Που απέναντί τους επιστρατεύθηκαν όλα τα μισογυνικά επιχειρήματα. «Γιατί τώρα», «τι φορούσε», «το κάνει για δημοσιότητα», «δεν είναι πραγματικός βιασμό αυτό».

Δεν έγιναν βορά στην τηλεθέαση, ούτε άφησαν να εργαλειοποιηθεί ο πόνος τους. Έγιναν κοινότητα. Έγιναν δύναμη. Έγιναν υπενθύμιση ότι η γυναικεία αλληλεγγύη είναι πράξη πολιτική και είναι πιο δυνατή από κάθε πατριαρχικό μηχανισμό σιωπής.

Το ελληνικό #MeToo, ξεκινώντας από τον σπαρακτικό λόγο της Σοφίας Μπεκατώρου, δεν ήταν έκρηξη. Ήταν απελευθέρωση. Και οι γυναίκες του χώρου του θεάτρου, της τηλεόρασης και των τεχνών έσπευσαν να πιάσουν το νήμα και να συνεχίσουν. Η Παπαχαραλάμπους, η Δροσάκη και η Αναστασοπούλου το έπιασαν με δύναμη και δεν το άφησαν λεπτό. Ούτε όταν λοιδορήθηκαν, ούτε όταν έγιναν στόχος, ούτε όταν κινδύνευσαν να απομονωθούν επαγγελματικά.

Δεν το έκαναν για φήμη. Το έκαναν για αξιοπρέπεια. Το έκαναν για τις επόμενες. Η γυναικεία αλληλεγγύη που επέδειξαν δεν είναι ρομαντική έννοια ή φεμινιστικό σύνθημα. Είναι απελευθέρωση. Όταν μια γυναίκα καταγγέλλει, και οι άλλες στέκονται δίπλα της, η κοινωνία αναγκάζεται να ακούσει.

Η αλήθεια παίρνει μορφή, αποκτά πολλαπλές φωνές, γίνεται βροντή αντί για ψίθυρος. Και τότε, ακόμη και το πιο σάπιο κομμάτι του συστήματος δεν μπορεί να κάνει αλλιώς από το να λογοδοτήσει. Έστω και αργά, έστω και διστακτικά.

Αυτό που συνέβη σήμερα στην αίθουσα του Μικτού Ορκωτού Εφετείου είναι μια δικαίωση. Όχι μόνο νομική, αλλά υπαρξιακή. Για όλες τις γυναίκες που αμφισβητήθηκαν, που λοιδορήθηκαν, που ρωτήθηκαν τι φορούσαν, αν το «προκάλεσαν», αν το «φαντάστηκαν». Για όλες όσες ακόμα διστάζουν, για όλες όσες δεν αντέχουν να θυμούνται.

Αυτές οι τρεις γυναίκες – Άννα-Μαρία, Λένα, Πηνελόπη – μας έδειξαν τι σημαίνει να μην το βάζεις κάτω. Τι σημαίνει να λες την αλήθεια ακόμα κι όταν τρέμεις. Να μην το κάνεις μόνο για σένα, αλλά και για τις άλλες. Και τις επόμενες. Και για όσες δεν πρόλαβαν να μιλήσουν ποτέ.

Γιατί ο φεμινισμός είναι αγώνας μακρύς, επίπονος και συχνά μοναχικός. Αλλά όταν είμαστε μαζί, δεν υπάρχει τίποτα που να μη μπορούμε να διεκδικήσουμε. Όχι μόνο για εμάς, αλλά για κάθε κορίτσι που έρχεται. Για να μην τολμήσει κανένας αύριο να πει «αν μιλούσε, κάτι θα είχε γίνει». Κάτι γίνεται. Κάτι άλλαξε.

theuntold.gr