Πώς βλέπουν οι πολίτες, οι αστυνομικοί και οι πολιτικοί την ΕΛ.ΑΣ. σήμερα – Μια αποκαλυπτική καταγραφή αντιλήψεων και αληθειών

Πολίτες που ζουν καθημερινά με την παρουσία της αστυνομίας στις γειτονιές τους. Αστυνομικούς που εργάζονται στην πρώτη γραμμή. Πολιτικούς που εναλλάσσονται μεταξύ εξουσίας και αντιπολίτευσης. Όλοι μίλησαν για το πώς αντιλαμβάνονται τον ρόλο, τα προβλήματα και τις προσδοκίες από την Ελληνική Αστυνομία.

Κοινή συνισταμένη; Μια σχέση βαθιά αμφίθυμη, γεμάτη ανάγκη, φόβο, σεβασμό, δυσπιστία αλλά και εξαρτήσεις πολιτικές. Το katechacker, καταγράφει με ευθύτητα την πραγματικότητα και σας παρουσιάζει τη σύνθεση των μαρτυριών και των τάσεων, όπως αποτυπώθηκαν στο ρεπορτάζ μας.

 Ρωτήσαμε. Καταγράψαμε. Αναλύσαμε.

Ακολουθεί το άρθρο-ανάλυση, που συμπυκνώνει τις φωνές, τις σκέψεις και τις αλήθειες γύρω από το πώς βλέπουμε – και χρησιμοποιούμε – την ΕΛ.ΑΣ. το 2025.

Η Ελληνική Αστυνομία στον καθρέφτη του πολίτη και των πολιτικών κομμάτων

Ανάγκη, δυσπιστία, εξάρτηση ή εργαλείο σκοπιμότητας;

Η Ελληνική Αστυνομία αποτελεί θεσμικό πυλώνα του κράτους δικαίου, τουλάχιστον στα χαρτιά. Στην πράξη, είναι ένας μηχανισμός που καλείται να ισορροπήσει σε τεντωμένο σκοινί: να προστατεύει τους πολίτες, να εφαρμόζει τους νόμους, να σβήνει κοινωνικές εστίες έντασης, αλλά και – κάποιες φορές – να υπηρετεί πολιτικές σκοπιμότητες. Και κάπου εκεί γεννάται το ερώτημα: πώς βλέπει ο πολίτης την Αστυνομία; Και κυρίως, πώς τη μεταχειρίζονται τα πολιτικά κόμματα;

Ο πολίτης απέναντι στην Αστυνομία: Ανάγκη, φόβος ή καχυποψία;

Ο σύγχρονος Έλληνας πολίτης, ειδικά εκείνος που ζει σε αστικό περιβάλλον, εμφανίζεται διχασμένος απέναντι στην ΕΛ.ΑΣ. Από τη μία, ζητά περισσότερους αστυνομικούς στις γειτονιές του, άμεση παρέμβαση στα εγκλήματα, πάταξη της εγκληματικότητας, αντιμετώπιση της βίας. Από την άλλη, υπάρχει μια βαθιά εδραιωμένη καχυποψία – ιδιαίτερα σε μερίδα της νεολαίας, των κινημάτων, αλλά και πολιτών με εμπειρία «επαφών» με τις δυνάμεις ασφαλείας. Η παρουσία της Αστυνομίας, ιδίως σε περιόδους έντασης, εκλαμβάνεται περισσότερο ως φόβητρο παρά ως εγγύηση ασφάλειας.

Σε αυτό το δίπολο – του φόβου και της ανάγκης – έχει συμβάλει τόσο η ιστορική διαχείριση κρίσεων από την ΕΛ.ΑΣ., όσο και η πολιτική ρητορική που εναλλάσσεται ανάλογα με τη θέση κάθε κόμματος στην εξουσία.

Τα κόμματα και η Αστυνομία: Ένας καθρέφτης πολιτικής υποκρισίας

Η σχέση των πολιτικών κομμάτων με την ΕΛ.ΑΣ. είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα εργαλειακής αντίληψης για τους θεσμούς. Όταν ένα κόμμα είναι στην αντιπολίτευση, καταγγέλλει την αστυνομική αυθαιρεσία, καταδικάζει τη βία, κατηγορεί την κυβέρνηση για φίμωση, καταστολή και «αστυνομικό κράτος». Όταν το ίδιο κόμμα αναλάβει την εξουσία, οι ίδιες δυνάμεις παρουσιάζονται ως «εγγυητές της ασφάλειας», «στρατηγικοί πυλώνες για την τάξη» και «άμεσοι συνεργάτες της δημοκρατίας».

Αυτός ο πολιτικός καιροσκοπισμός όχι μόνο υποτιμά τη νοημοσύνη των πολιτών, αλλά υποσκάπτει και την εμπιστοσύνη προς τον θεσμό. Κάθε κυβέρνηση χρειάζεται την Αστυνομία για να υλοποιήσει την πολιτική της – αλλά ελάχιστες δείχνουν πρόθεση να τη θωρακίσουν θεσμικά, να τη βελτιώσουν εκπαιδευτικά, ή να την προστατεύσουν όταν στοχοποιείται άδικα.

Ο αστυνομικός: Εντολοδόχος ή αποδιοπομπαίος τράγος;

Μέσα σε αυτή την αέναη πολιτική μετάλλαξη, βρίσκεται ο άνθρωπος πίσω από τη στολή. Ο αστυνομικός. Ένας δημόσιος υπάλληλος που τις περισσότερες φορές εκτελεί εντολές, αναλαμβάνει κινδύνους, και – ανάλογα με την περίσταση – γίνεται είτε ήρωας είτε εχθρός. Σπάνια έχει φωνή. Ακόμα πιο σπάνια, έχει προστασία. Βρίσκεται στην πρώτη γραμμή κρίσεων, χωρίς πάντα να έχει το θεσμικό, κοινωνικό ή επιχειρησιακό υπόβαθρο που απαιτεί η θέση του.

Η Πολιτεία πολλές φορές θυμάται τον αστυνομικό όταν χρειάζεται «βιτρίνα ασφάλειας», αλλά ξεχνά να του παρέχει ψυχολογική στήριξη, εκπαίδευση, εξοπλισμό, ή ακόμη και ανθρώπινες συνθήκες εργασίας.

Ώρα για θεσμική επανεκκίνηση – Όχι άλλη υποκρισία

Η Ελληνική Αστυνομία πρέπει να σταματήσει να είναι «εργαλείο» και να γίνει ξανά θεσμός. Να υπάρχει για τον πολίτη και όχι για την πολιτική προστασία της εκάστοτε εξουσίας. Ο αστυνομικός δεν πρέπει να στοχοποιείται αβίαστα, αλλά ούτε και να μένει στο απυρόβλητο όταν υπάρχουν υπερβάσεις καθήκοντος. Η κοινωνία οφείλει να του αποδώσει τον σεβασμό που του αξίζει – και η ίδια η Αστυνομία οφείλει να κερδίζει αυτόν τον σεβασμό με λογοδοσία, επαγγελματισμό και ουδετερότητα.

Τα πολιτικά κόμματα, από την άλλη, πρέπει επιτέλους να αποκτήσουν μια συνεπή στάση απέναντι στην Αστυνομία – ανεξαρτήτως εκλογικών ποσοστών και κυβερνητικών εδράνων.

Ασφάλεια και Δημοκρατία πάνε μαζί – αν το θελήσουμε

Ο πολίτης έχει δικαίωμα στην ασφάλεια. Ο αστυνομικός έχει δικαίωμα στην αξιοπρέπεια. Και το κράτος έχει υποχρέωση να προστατεύει και τα δύο.

Η Ελληνική Αστυνομία δεν είναι απέναντι στον πολίτη – είναι δίπλα του. Ή τουλάχιστον, έτσι θα έπρεπε να είναι. Και αυτή η αποκατάσταση σχέσης είναι ευθύνη όλων μας.