Κοινοβουλευτική εξέταση για διείσδυση μαφίας στις μασονικές στοές: Απόφαση ΕΔΔΑ κρίνει παραβίαση ιδιωτικότητας

 

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) δημοσίευσε στις 19 Δεκεμβρίου 2024 την απόφαση στην υπόθεση Grande Oriente d'Italia κατά Ιταλίας, κρίνωντας ότι οι ιταλικές αρχές παραβίασαν το δικαίωμα προστασίας της ιδιωτικής ζωής κατά τη διάρκεια κοινοβουλευτικής έρευνας που πραγματοποιήθηκε το 2017 για την ενδεχόμενη διείσδυση της μαφίας στις μασονικές στοές. Η υπόθεση αφορά τη μασονική ένωση Grande Oriente d’Italia, η οποία ιδρύθηκε το 1805 και είναι η μεγαλύτερη μασονική ένωση της Ιταλίας.

Το ιταλικό Κοινοβούλιο, το 2013, δημιούργησε μια κοινοβουλευτική επιτροπή για να ερευνήσει το φαινόμενο της μαφίας και των εγκληματικών οργανώσεων, επικεντρωμένη ειδικά στις σχέσεις μεταξύ της μαφίας και των μασονικών στοών, μετά από αποκαλύψεις σε ποινικές διαδικασίες. Το 2016, η επιτροπή ζήτησε από τον Μεγάλο Διδάσκαλο της Grande Oriente d’Italia να παραδώσει κατάλογο μελών της ένωση, κάτι που αρνήθηκε επικαλούμενος το απόρρητο. Τον Μάρτιο του 2017, η κοινοβουλευτική επιτροπή διέταξε έρευνα στις εγκαταστάσεις της μασονικής ένωσης, η οποία περιλάμβανε τη συλλογή προσωπικών δεδομένων περίπου 6.000 μελών, την κατάσχεση υπολογιστών και σκληρών δίσκων, καθώς και άλλων ευαίσθητων εγγράφων.

Η έρευνα, αν και είχε ως στόχο την καταπολέμηση της εγκληματικότητας, κρίθηκε από το ΕΔΔΑ ως υπερβολική και παράνομη. Το Δικαστήριο σημείωσε ότι το ένταλμα έρευνας ήταν εξαιρετικά ευρύ και δεν περιείχε επαρκή στοιχεία ή υποψίες για την εμπλοκή των μασονικών στοών με την μαφία που να δικαιολογούν την εκτενέστατη έρευνα και κατάσχεση τόσο μεγάλου όγκου προσωπικών δεδομένων. Επιπλέον, το ΕΔΔΑ ανέφερε ότι οι ελλείψεις στο ένταλμα έρευνας δεν είχαν αντισταθμιστεί από επαρκείς εξισορροπητικές εγγυήσεις, καθώς η Grande Oriente d’Italia δεν είχε τη δυνατότητα να προσφύγει σε ανεξάρτητη αρχή για να αμφισβητήσει τη νομιμότητα της έρευνας.

Ειδικότερα, το Δικαστήριο αποφάσισε ότι η έρευνα και η κατάσχεση των εγγράφων δεν ήταν «σύμφωνη με το νόμο» και «αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία». Η παρέμβαση αυτή παραβίασε το άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο προστατεύει το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής.

Ως συνέπεια αυτής της παραβίασης, το ΕΔΔΑ επιδίκασε στην Ιταλία την καταβολή 9.600 ευρώ για ηθική βλάβη και 5.344 ευρώ για έξοδα και δαπάνες στην προσφεύγουσα ένωση.

Η απόφαση αυτή επισημαίνει τη σημασία του σεβασμού των προσωπικών δεδομένων και της προστασίας της ιδιωτικότητας, ακόμη και σε περιπτώσεις διερεύνησης σοβαρών εγκληματικών δραστηριοτήτων, όπως η διείσδυση της μαφίας σε οργανισμούς.