«Η δημοκρατία χωρίς κοινό: Ο πραγματικός λόγος που κόβουν τις μεταδόσεις των εξεταστικών

Θέλουν Βουλή χωρίς κοινό: «Κόφτης» στις εξεταστικές για να μη βλέπουν οι πολίτες

Ριζικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των εξεταστικών επιτροπών προαναγγέλλει η Βουλή, σε μια κίνηση που γεννά εύλογα ερωτήματα για το αν ο πραγματικός στόχος είναι η «θεσμική τάξη» ή η απομάκρυνση των πολιτών από όσα συμβαίνουν πίσω από τις κλειστές πόρτες του κοινοβουλευτικού ελέγχου.

Με αφορμή τα όσα εκτυλίχθηκαν στην εξεταστική για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, η ηγεσία της Βουλής εμφανίζεται αποφασισμένη να βάλει «κόφτη» στις ομιλίες των βουλευτών και να επανεξετάσει – ακόμη και να περιορίσει – τη ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση των συνεδριάσεων. Το επιχείρημα είναι γνωστό: οι εξεταστικές, λένε, μετατρέπονται σε τηλεοπτικά σόου. Το ερώτημα όμως παραμένει αναπάντητο: ποιος ευθύνεται πραγματικά γι’ αυτή την εικόνα;

Όχι πρόβλημα εικόνας, αλλά πολιτικής ευθύνης

Αν οι εξεταστικές επιτροπές απαξιώνονται στα μάτια της κοινωνίας, αυτό δεν οφείλεται στις κάμερες, αλλά στη συμπεριφορά και τις επιλογές των ίδιων των βουλευτών. Και κυρίως των βουλευτών της κυβερνητικής πλειοψηφίας, που σε κρίσιμες υποθέσεις εμφανίζονται να υποβαθμίζουν στοιχεία, να αποφεύγουν ερωτήσεις, να καλύπτουν πρόσωπα και να μετατρέπουν τον έλεγχο σε διαδικασία πολιτικής άμυνας.

Οι πολίτες δεν αγανακτούν επειδή «βλέπουν πολλά», αλλά επειδή βλέπουν ξεκάθαρα. Βλέπουν αντιφάσεις, υπεκφυγές, συντονισμένες γραμμές και μια συστηματική προσπάθεια να μη φτάσει ποτέ η συζήτηση στην ουσία. Κι αυτό είναι που ενοχλεί.

«Κόφτης» στον λόγο, φίμωση στη διαφάνεια

Η πρόθεση επιβολής αυστηρών χρονικών ορίων στις ομιλίες, σε συνδυασμό με τον περιορισμό της ζωντανής μετάδοσης, συνθέτει ένα επικίνδυνο πλαίσιο: λιγότερος χρόνος, λιγότερη εικόνα, λιγότερη δημόσια λογοδοσία. Όλα αυτά βαφτίζονται «εκσυγχρονισμός», όμως στην πράξη μοιάζουν περισσότερο με θεσμικό μάζεμα των ενοχλητικών στιγμών.

Η Βουλή δεν είναι στούντιο για να μετράει τηλεθέαση, αλλά ούτε και κλειστό κλαμπ για να λειτουργεί χωρίς μάρτυρες. Η δημοσιότητα δεν είναι απειλή για τη Δημοκρατία – είναι όρος ύπαρξής της.

Ο ρόλος του Προέδρου της Βουλής

Ιδιαίτερη σημασία έχει και ο ρόλος του Προέδρου της Βουλής, ο οποίος εμφανίζεται ως θεσμικός «ρυθμιστής» της κατάστασης, όμως στην πράξη εκφράζει μια λογική περιορισμού της δημόσιας εικόνας των εξεταστικών. Όταν μιλά για «τηλεοπτικά σόου» και «εκτροχιασμό», αποφεύγει να απαντήσει στο κρίσιμο ερώτημα: ποιοι είναι εκείνοι που ρεζιλεύουν τις εξεταστικές;

Δεν είναι οι κάμερες. Είναι οι πολιτικές επιλογές και οι τοποθετήσεις των κυβερνητικών βουλευτών που μετατρέπουν τον κοινοβουλευτικό έλεγχο σε άσκηση συγκάλυψης. Ο περιορισμός της ζωντανής μετάδοσης δεν αποκαθιστά το κύρος της Βουλής· αντίθετα, ενισχύει την υποψία ότι το πρόβλημα δεν είναι η εικόνα, αλλά όσα αποκαλύπτονται μέσα από αυτήν.

Λιγότερο φως, περισσότερη καχυποψία

Σε μια περίοδο που η κοινωνία απαιτεί διαφάνεια, λογοδοσία και καθαρές απαντήσεις, η επιλογή να «χαμηλώσουν τα φώτα» στις εξεταστικές επιτροπές στέλνει λάθος μήνυμα. Αντί να διορθωθούν οι παθογένειες, επιχειρείται να περιοριστεί η θέα τους.

Όμως η Δημοκρατία δεν προστατεύεται με φίλτρα εικόνας και χρονόμετρα ομιλιών. Προστατεύεται όταν οι πολίτες βλέπουν, ακούνε και κρίνουν. Κι αν κάποιοι φοβούνται αυτή την κρίση, τότε το πρόβλημα δεν είναι οι εξεταστικές – είναι η πολιτική τους στάση.