Πώς η κυβέρνηση ταΐζει την ακροδεξιά με ψεύτικες ιστορίες για πρόσφυγες και μετανάστες

Στις 15 Ιουλίου 2025, σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ, ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Θάνος Πλεύρης δήλωσε:

«Θα επανεξεταστεί και κατά πόσο πρέπει να επιδοτείται και το ενοίκιο. Γιατί να μην επιδοτούμε αντίστοιχα έναν Έλληνα που είναι 19 και 20 ετών και να επιδοτούμε τον μετανάστη;»

Η φράση αυτή, που παρουσιάστηκε σαν «αποκάλυψη» και «παραδοχή», χρησιμοποιείται επικοινωνιακά για να δοθεί η εντύπωση ότι:

1. Οι μετανάστες γενικά επιδοτούνται από το κράτος για το ενοίκιό τους.

2. Οι Έλληνες νέοι μένουν αβοήθητοι, ενώ οι ξένοι «προνομιακά» λαμβάνουν ενισχύσεις.

Όμως η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική.

Τι πραγματικά ισχύει

1. Το πρόγραμμα HELIOS+

Η μοναδική μορφή επιδότησης ενοικίου για πρόσφυγες είναι το πρόγραμμα HELIOS+, που ξεκίνησε το 2019 και ανανεώθηκε το 2024.

• Αφορά αποκλειστικά αναγνωρισμένους πρόσφυγες ή δικαιούχους προσωρινής προστασίας.

• Παρέχει επίδομα ενοικίου έως 12 μήνες, μαζί με μια εφάπαξ ενίσχυση για έξοδα εγκατάστασης.

• Χρηματοδοτείται όχι από τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο – ΕΚΤ+).

• Υλοποιείται από τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ) σε συνεργασία με το Υπουργείο Μετανάστευσης.

2. Περιορισμένη κάλυψη

Παρά την κυβερνητική αφήγηση, τα νούμερα είναι ξεκάθαρα:

• Από το 2019 έως σήμερα, περίπου 48.000 άτομα έχουν γραφτεί στο πρόγραμμα.

• Στην πράξη, μόνο ~1.400 άτομα τον χρόνο θα λαμβάνουν στήριξη στη νέα φάση HELIOS+.

• Μετά τους 12 μήνες, δεν υπάρχει καμία συνέχιση της επιδότησης.

3. Οι αποκλεισμένοι πρόσφυγες

Σύμφωνα με οργανώσεις (SolidarityNow, Pro Asyl, ΕΣΦΥΝ), η πλειοψηφία των αναγνωρισμένων προσφύγων:

• Δεν έχει πρόσβαση σε βασικά επιδόματα (ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, επίδομα παιδιού, στέγασης, μητρότητας).

• Αντιμετωπίζει αστεγία και αποκλεισμό από κοινωνικές δομές.

• Στην πράξη, οι πρόσφυγες αντιμετωπίζονται ως «πολίτες Β’ κατηγορίας».

Και οι Έλληνες πολίτες;

Εδώ η σύγκριση είναι αποκαλυπτική:

• Ο ΟΠΕΚΑ διαθέτει το Επίδομα Στέγασης, που απευθύνεται σε κάθε μόνιμο κάτοικο Ελλάδας (Έλληνα ή αλλοδαπό με νόμιμη παραμονή) και καλύπτει έως 210 € τον μήνα για οικογένεια.

• Υπάρχουν επίσης το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, τα οικογενειακά επιδόματα, τα στεγαστικά προγράμματα για νέους κ.ά.

Δηλαδή, οι Έλληνες πολίτες έχουν σταθερά και μακροπρόθεσμα προγράμματα στήριξης, ενώ οι πρόσφυγες έχουν μια προσωρινή και περιορισμένη επιδότηση, μόνο χάρη σε ευρωπαϊκά κονδύλια.

Το αφήγημα και η πραγματικότητα

Η δήλωση Πλεύρη δεν είναι τυχαία. Εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική:

• Να εμφανίζεται ότι «το κράτος χαρίζει χρήματα στους μετανάστες».

• Να καλλιεργείται η ιδέα πως οι Έλληνες πολίτες «μένουν αδικημένοι».

• Να ικανοποιείται η ακροδεξιά ρητορική, την ίδια στιγμή που οι πραγματικές κοινωνικές ανάγκες (φοιτητική στέγαση, ακριβά ενοίκια, χαμηλοί μισθοί) μένουν άλυτες.

Η αλήθεια όμως είναι:

• Οι πρόσφυγες δεν παίρνουν γενικά επιδόματα ενοικίου.

• Το πρόγραμμα που υπάρχει είναι ευρωπαϊκά χρηματοδοτούμενο, περιορισμένο και προσωρινό.

• Οι Έλληνες πολίτες έχουν ήδη αντίστοιχα προγράμματα στήριξης στέγασης από το κράτος.

Η κυβέρνηση χρησιμοποιεί μεταναστευτική προπαγάνδα για να δείξει ότι «κόβει προνόμια» και «στέκεται δίπλα στον Έλληνα». Στην πραγματικότητα:

• Ούτε μεγάλα «προνόμια» υπήρχαν για τους πρόσφυγες.

• Ούτε νέα μέτρα στήριξης σχεδιάζονται για τους Έλληνες πολίτες.

• Πρόκειται για μια επικοινωνιακή επίθεση εντυπώσεων, με στόχο το ακροδεξιό ακροατήριο.

Το παράδειγμα του προγράμματος ESTIA

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της προπαγάνδας είναι το πώς παρουσιάζεται το παλιό πρόγραμμα ESTIA.

Το ESTIA ξεκίνησε το 2015, με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διαχείριση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Παρείχε:

• στέγαση σε διαμερίσματα/ξενοδοχεία για αιτούντες άσυλο,

• και οικονομική βοήθεια με προπληρωμένη κάρτα, για βασικές ανάγκες.

Τα ποσά ήταν συγκεκριμένα (150 € για ένα άτομο, 270 € για δύο, 320 € για τρία, 420 € για οικογένειες τεσσάρων και άνω – με μειωμένα ποσά όταν υπήρχε σίτιση).

 Όμως το πρόγραμμα σταμάτησε οριστικά το 2022–2023. Σήμερα δεν υπάρχει καμία τέτοια οικονομική παροχή για αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα.

Πώς παρουσιάστηκε στα ΜΜΕ

Παρά το γεγονός ότι το πρόγραμμα έχει καταργηθεί, φιλικά προς την κυβέρνηση μέσα ενημέρωσης δημοσίευσαν πρόσφατα άρθρα που περιέγραφαν τα ποσά του ESTIA σαν να ισχύουν σήμερα.
Με αυτόν τον τρόπο:

• Καλλιεργείται η εντύπωση ότι «οι μετανάστες παίρνουν κάθε μήνα επίδομα από το κράτος».

• Δικαιολογείται πολιτικά η δήλωση Πλεύρη για «επανεξέταση επιδομάτων».

• Ενισχύεται το αφήγημα ότι «οι ξένοι επιδοτούνται, ενώ οι Έλληνες όχι».

Η αλήθεια

• Τα επιδόματα του ESTIA δεν ισχύουν πλέον.

• Το μοναδικό ενεργό πρόγραμμα στήριξης στέγασης για πρόσφυγες είναι το HELIOS+, με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, μικρή διάρκεια (12 μήνες) και περιορισμένους δικαιούχους.

• Οι Έλληνες πολίτες έχουν δικά τους επιδόματα στέγασης και εισοδήματος μέσω ΟΠΕΚΑ.

Η αναπαραγωγή «παλιών» στοιχείων για το ESTIA από φιλικά μέσα λειτουργεί ως εργαλείο παραπλάνησης. Χρησιμοποιεί δεδομένα που κάποτε ήταν αληθινά, για να φτιάξει μια ψευδή εικόνα του σήμερα.