Υγειονομική περίθαλψη αποστράτων: Παθογένειες, ανισότητες και το χρέος της Πολιτείας

«Όταν βγεις στη σύνταξη, είναι σαν να σβήνεις» – Κραυγή αγωνίας απόστρατων ΕΛ.ΑΣ. και Ε.Δ.

Μια κρίσιμη, αλλά διαχρονικά παραμελημένη πτυχή της κοινωνικής μέριμνας φέρνουν ξανά στο φως οι απόστρατοι των Σωμάτων Ασφαλείας και των Ενόπλων Δυνάμεων: η υγειονομική τους περίθαλψη, ή μάλλον, η ελλιπής και άνιση πρόσβασή τους σε αξιοπρεπείς υπηρεσίες υγείας.

Παρά τη δεκαετίες μακρά προσφορά τους στο κράτος και την κοινωνία, οι απόστρατοι – αστυνομικοί και στρατιωτικοί – βιώνουν καθημερινά γραφειοκρατικά εμπόδια, αποκλεισμούς, ελλείψεις και αδιαφορία, που τους καθιστούν ουσιαστικά δεύτερης κατηγορίας πολίτες.

 Κοινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν:

• Περιορισμένο ωράριο λειτουργίας των υγειονομικών δομών (ΚΙΑ, ΚΙΘ, Στρατιωτικά νοσοκομεία) – Οι δομές λειτουργούν μόνο εντός εργάσιμου ωραρίου, αποκλείοντας την εξυπηρέτηση σε επείγουσες ή απογευματινές ανάγκες.

• Υποστελέχωση σε εξειδικευμένους ιατρούς, όπως καρδιολόγοι, παθολόγοι, ορθοπεδικοί κ.ά., με αποτέλεσμα οι απόστρατοι να καταφεύγουν σε ιδιωτικές μονάδες με υψηλό προσωπικό κόστος.

• Διοικητικές δυσκολίες, καθυστερήσεις και ασαφές θεσμικό πλαίσιο, που δυσχεραίνουν την πρόσβαση στις παροχές περίθαλψης – ειδικά για όσους βρίσκονται στην περιφέρεια.

• Απουσία ψηφιακού συστήματος παρακολούθησης του ιατρικού ιστορικού ή των παραπεμπτικών, που οδηγεί σε επαναλαμβανόμενες εξετάσεις και άσκοπη ταλαιπωρία.

⚖️ Οι διαφοροποιήσεις μεταξύ αποστράτων ΕΛ.ΑΣ. και Ε.Δ.

Παρότι τα βασικά προβλήματα είναι κοινά, υπάρχουν σαφείς διαφορές ως προς την πρόσβαση και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών:

Σημείο	Απόστρατοι ΕΛ.ΑΣ.	Απόστρατοι Ε.Δ.
Υγειονομικά Νοσοκομεία	Δεν διαθέτουν δικά τους – εξαρτώνται από ΚΙΑ/ΚΙΘ και δημόσιο ΕΣΥ	Διαθέτουν πρόσβαση σε στρατιωτικά νοσοκομεία (401, 251 ΓΝΑ, ΝΙΜΤΣ κ.ά.)
Πρόσβαση σε ειδικούς ιατρούς	Περιορισμένη – μεγάλες ελλείψεις σε ειδικότητες	Περισσότερες δυνατότητες στα μεγάλα αστικά κέντρα
Αντιμετώπιση από τις δομές	Συχνά αντιμετωπίζονται ως απλοί πολίτες χωρίς προτεραιότητα	Τυπικά αναγνωρίζονται ως στρατιωτικό προσωπικό, αλλά χωρίς πάντα πρακτική προτεραιότητα
Επαρχία	Δραματικές ελλείψεις σε υποδομές και γιατρούς	Παρόμοια κατάσταση – στρατιωτικά νοσοκομεία συγκεντρωμένα μόνο σε Αθήνα-Θεσσαλονίκη

🛑 Ιδιαίτερη επισήμανση: Όπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά στην παράγραφο 3 της δεύτερης σελίδας σχετικού υπομνήματος, οι απόστρατοι στρατιωτικοί έχουν ουσιαστική και ανεμπόδιστη πρόσβαση μόνο στο ΝΙΜΤΣ. Παρότι θεωρητικά δικαιούνται περίθαλψη και στα άλλα στρατιωτικά νοσοκομεία, στην πράξη η πρόσβαση είναι περιορισμένη, με προτεραιότητα στα εν ενεργεία στελέχη, γεγονός που δημιουργεί ασάφεια και άνιση μεταχείριση.

 Προτάσεις για ισότιμη και ουσιαστική μέριμνα

Οι προτάσεις που κατατίθενται τόσο από ενώσεις αποστράτων όσο και από θεσμικούς φορείς είναι σαφείς και ρεαλιστικές:

• Διεύρυνση του ωραρίου λειτουργίας στα ΚΙΑ/ΚΙΘ και τα εξωτερικά ιατρεία στρατιωτικών νοσοκομείων.

• Επαρκής στελέχωση με εξειδικευμένους ιατρούς, ενδεχομένως με αξιοποίηση και ιδιωτών συνεργατών με χαμηλό κόστος για το κράτος.

• Καθιέρωση ηλεκτρονικού φακέλου υγείας για κάθε απόστρατο.

• Θεσμική αναγνώριση των αποστράτων ως ειδικής κατηγορίας δικαιούχων, με πλήρη αξιοποίηση της εμπειρίας και της συνεισφοράς τους.

 Συμπέρασμα

Η Πολιτεία έχει ηθική και θεσμική υποχρέωση να διασφαλίσει αξιοπρεπείς συνθήκες υγειονομικής φροντίδας για εκείνους που υπηρέτησαν επί δεκαετίες με αυταπάρνηση. Είτε πρόκειται για απόστρατο αστυνομικό είτε για στρατιωτικό, η υγειονομική φροντίδα δεν μπορεί να είναι προνόμιο – είναι δικαίωμα. Κάθε καθυστέρηση ισοδυναμεί με αδιαφορία απέναντι στην ιστορία και την προσφορά τους.