Η Κρήτη δεν είναι άβατο – Ώρα για αλλαγή νοοτροπίας απέναντι στην οπλοκατοχή και τη βία

 

Άρθρο – Γνώμη του Προέδρου της Ένωσης Αξιωματικών ΕΛ.ΑΣ. Κρήτης

Στυλιανού Καρακούδη

Με αφορμή το πρόσφατο θλιβερό γεγονός της ένοπλης συμπλοκής στα Βορίζια Δήμου Φαιστού, που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο δύο συνανθρώπων μας, συμβάν για το οποίο δόθηκε η αφορμή να ακουστούν και να γραφτούν διάφορες σκέψεις και απόψεις, καλό είναι να επισημάνουμε ορισμένα πράγματα και να θυμηθούμε γεγονότα που έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια.

Με την υπ’ αριθ. 7001/2/1478-μβ΄ από 20/05/2017 (ΦΕΚ 1540Β/2017) Απόφαση του Αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ., όπως τροποποιήθηκε με την υπ’ αριθ. 7001/2/1478-vζ΄ από 11/07/2017 (ΦΕΚ 2493Β΄/2017) Απόφαση του ιδίου, έλαβε χώρα η Αναδιάρθρωση των Αστυνομικών Υπηρεσιών της Ελληνικής Αστυνομίας. Για την περιφέρεια Κρήτης πραγματοποιήθηκε ανακατανομή του υπάρχοντος αστυνομικού προσωπικού με στόχο τη βελτίωση όλων των αστυνομικών υπηρεσιών του νησιού, αλλά και την ίδρυση νέων επιχειρησιακών μονάδων για την καταπολέμηση του εγκλήματος.

Θυμίζουμε ότι με την Αναδιάρθρωση αυτή σε Ηράκλειο και Χανιά δημιουργήθηκαν τα Τμήματα Άμεσης Δράσης Ηρακλείου και Χανίων αντίστοιχα, υπηρεσίες που έχουν προσφέρει τα μέγιστα στην πάταξη της εγκληματικότητας στις δύο αυτές πόλεις — γεγονός αποδεκτό από το σύνολο της τοπικής κοινωνίας. Ενισχύθηκαν όλα τα περιφερειακά αστυνομικά τμήματα, τα οποία έως τότε λειτουργούσαν ως ΚΕΠ με μόλις 10-12 άτομα προσωπικό, ενώ μετά την αναδιάρθρωση κάθε περιφερειακό τμήμα διαθέτει πλέον 15, 20 ή και 25 αστυνομικούς. Έτσι δόθηκε η δυνατότητα να ανταποκρίνονται στις αυξημένες υποχρεώσεις τους για τη διασφάλιση της δημόσιας τάξης και ασφάλειας, αλλά και —κυρίως— να επανδρώνουν τα περιπολικά με δύο αστυνομικούς, όπως προβλέπουν οι κανονισμοί του Σώματος και επιβάλλει η ασφάλεια των ίδιων των συναδέλφων.

Ιδρύθηκε το Τμήμα Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος Κρήτης (Τ.Α.Ο.Ε.Κ.), το οποίο έχει επιτελέσει καθοριστικό ρόλο στην εξάρθρωση οργανωμένων δικτύων και στη διαλεύκανση σοβαρών υποθέσεων με διασυνδέσεις πέρα από τα όρια του νησιού — μια υπηρεσία που πρόσφατα ενισχύθηκε με περισσότερη δύναμη στο πλαίσιο της ένταξής της στο νεοϊδρυθέν Ελληνικό «FBI».

Με την ίδια ανακατανομή ενισχύθηκαν και οι Ομάδες Πρόληψης και Καταστολής Εγκληματικότητας (Ο.Π.Κ.Ε.) των τεσσάρων Νομών, που επιχειρούν ανάλογα με τα Τμήματα Αστυνομικών Επιχειρήσεων (Τ.Α.Ε.) του νησιού. Γενικότερα, η αναδιάρθρωση του 2017 έφερε ένα πιο ευέλικτο και λειτουργικό μοντέλο αστυνόμευσης στην Κρήτη, αντικαθιστώντας το προηγούμενο, παρωχημένο σύστημα.

Με το υπ’ αριθ. 23/2020 (ΦΕΚ 44Α΄/2020) ιδρύθηκε στην Κρήτη το Τμήμα Ειδικής Κατασταλτικής Αντιτρομοκρατικής Μονάδας (ΕΚΑΜ), με 30 οργανικές θέσεις — μια υπηρεσία αιχμή του δόρατος σε επιχειρησιακό επίπεδο.

Σε επιχειρησιακό επίπεδο, ιδίως τα τελευταία χρόνια, παρατηρούμε οργανωμένες αστυνομικές επιχειρήσεις με τη συνεργασία όλων των επιχειρησιακών υπηρεσιών – ομάδων όπως: Τ.Ε.Κ.Α.Μ., Τ.Α.Ο.Ε.Κ., Υποδιευθύνσεις Δίωξης και Εξιχνίασης Εγκλημάτων, Τ.Α.Δ., Ο.Π.Κ.Ε., Τ.Α.Ε., Τμήματα Τροχαίας και Διμοιρίες Υποστήριξης. Οι επιχειρήσεις αυτές σχεδιάζονται με πρωτοφανή συντονισμό, ακόμη και με δυνάμεις από γειτονικούς νομούς, προκειμένου να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Είναι χαρακτηριστικές οι επιχειρήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί σε Καστέλι Κισσάμου, Ορεινό Μυλοπόταμο, Μεσσαρά, Αστερούσια και Πεδιάδα, όπου η σύμπραξη δυνάμεων από όλη την Κρήτη έφερε απτά αποτελέσματα. Μέσα από τέτοιες δράσεις αποδεικνύεται ότι πλέον «άβατο» στην Κρήτη δεν υπάρχει. Οι έλεγχοι πραγματοποιούνται σε όλες τις περιοχές με τον ίδιο επιχειρησιακό τρόπο, ενώ η τοπική αστυνομία καταβάλλει διαχρονικά υπεράνθρωπες προσπάθειες, με συνεχείς επιχειρήσεις, στοχευμένους ελέγχους και κατασχέσεις εκατοντάδων όπλων.

Τα αίτια του τραγικού περιστατικού στα Βορίζια

Το πρόσφατο τραγικό περιστατικό στα Βορίζια ανέδειξε, με τον πιο σκληρό τρόπο, ένα πρόβλημα διαχρονικό και βαθιά κοινωνικό. Τέτοιες πράξεις βίας έχουν ρίζες στον τρόπο με τον οποίο κάποιοι αντιλαμβάνονται την τιμή, τη θέση και τη δύναμή τους μέσα στις μικρές κοινότητες.

Παρότι η μεγάλη πλειονότητα των Κρητικών είναι άνθρωποι φιλήσυχοι, φιλόξενοι και νομοταγείς, υπάρχει δυστυχώς μια μικρή μερίδα πολιτών που εξακολουθεί να διαπνέεται από λανθασμένες αντιλήψεις και κοινωνικά στερεότυπα. Η ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία των Κρητικών — υπερηφάνεια, αυτονομία, τιμή και επιθυμία κοινωνικής υπερίσχυσης — όταν συνδυαστεί με έλλειψη παιδείας και σεβασμού στους θεσμούς, μπορεί να οδηγήσει σε εκρήξεις βίας.

Η μακραίωνη παράδοση οπλοκατοχής, που ξεκίνησε ως ανάγκη αυτοάμυνας και ελευθερίας κατά τη διάρκεια της Κατοχής, συνεχίζει να επιβιώνει σε ορισμένα περιβάλλοντα, αποκομμένη όμως από το ιστορικό της νόημα.

Τρόποι αντιμετώπισης

Η αντιμετώπιση του φαινομένου απαιτεί βαθιά κοινωνική αλλαγή, συλλογική συμμετοχή και διαπαιδαγώγηση. Η εκπαίδευση αποτελεί τη βάση. Μέσα από τα σχολεία πρέπει να ενισχυθεί η κουλτούρα ειρηνικής συνύπαρξης και σεβασμού. Προγράμματα αγωγής του πολίτη, βιωματικά εργαστήρια διαχείρισης συγκρούσεων και συνεργασίες με ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς μπορούν να διαμορφώσουν νέες στάσεις ζωής στους νέους.

Οι Δήμοι και η Περιφέρεια Κρήτης οφείλουν να οργανώσουν προγράμματα πρόληψης της βίας, να στηρίξουν κοινωνικούς λειτουργούς στις κοινότητες και να αναλάβουν εκστρατείες ενημέρωσης για τους κινδύνους της οπλοκατοχής. Η Πολιτεία πρέπει να εξασφαλίσει πόρους και θεσμικά εργαλεία, όχι μόνο για την τιμωρία αλλά και για την πρόληψη.

Παράλληλα, πολιτιστικοί σύλλογοι, σχολεία, ενορίες, αθλητικοί φορείς και ΜΚΟ μπορούν να λειτουργήσουν ως δίκτυα επιρροής στην αλλαγή νοοτροπίας. Η μετάβαση σε μια κοινωνία που απορρίπτει τη βία απαιτεί συνέργεια όλων: της οικογένειας, της εκπαίδευσης, της τοπικής κοινωνίας και των θεσμών.

Όλα αυτά πρέπει να συνδυαστούν με αυστηρότερη επιβολή ποινών. Όσοι συλλαμβάνονται να οπλοφορούν ή να κατέχουν παράνομα όπλα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τη μέγιστη αυστηρότητα του νόμου. Η οπλοκατοχή δεν είναι πολιτισμικό κατάλοιπο ούτε ένδειξη ισχύος — είναι παράνομη πράξη που εγκυμονεί κινδύνους για την ανθρώπινη ζωή και την κοινωνική ειρήνη.

Η Δικαιοσύνη οφείλει να στείλει ξεκάθαρο μήνυμα μηδενικής ανοχής, ώστε να ενισχυθεί ο αποτρεπτικός χαρακτήρας του νόμου.

Η καταπολέμηση του φαινομένου της οπλοκατοχής είναι συλλογική ευθύνη όλων. Απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας, ενίσχυση θεσμών, διαρκή παρουσία της Πολιτείας και ενεργό εμπλοκή της κοινωνίας των πολιτών.

Η Κρήτη μπορεί και πρέπει να πρωτοπορήσει σε αυτή την προσπάθεια — να αφήσει πίσω της την εικόνα της οπλοκατοχής και να αναδείξει την αληθινή της ταυτότητα: νησί πολιτισμού, φιλοξενίας και σεβασμού στη ζωή.

Στυλιανός Καρακούδης
Πρόεδρος Ένωσης Αξιωματικών Αστυνομίας Περιφέρειας Κρήτης
Γ΄ Αντιπρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αξιωματικών Αστυνομίας