Στη μνήμη του αειμνήστου Γιώργου Μαλαγκωνιάρη, Αστυνόμου ε.α.

 

Ο απροσδόκητος θάνατος ενός αφανή ήρωα του αστυνομικού συνδικαλιστικού στερεώματος, του Αστυνόμου ε.α. Γιώργου Μαλαγκωνιάρη, με υποχρεώνει να παρακάμψω το «πρωτόκολλο» και να μοιραστώ μαζί σας λίγες στιγμές από την πρωτοποριακή του δράση τα δίσεκτα χρόνια της δεκαετίας του ’80, όταν ξεκίνησε αυτή η μεγάλη πορεία για την ίδρυση αστυνομικών σωματείων.

Νεαρός δημοσιογράφος τότε στον Ριζοσπάστη, ενημερωνόμουν σε ένα βαθμό και κατέγραφα τις μυστικές τότε δραστηριότητες των πρωτεργατών, προσπαθώντας να μην προκαλέσω ζημιά, αφού από παντού καραδοκούσε ο κίνδυνος (ο χαφιές παρέα με το «χωροφύλακα») να μαθευτούν τα σχέδιά τους και να τιναχθούν όλα στον αέρα. Ο άνεμος της «αλλαγής» περνούσε ακόμα δειλά το κατώφλι των αστυνομικών τμημάτων…

---

Η γέννηση του κινήματος

Τα πιο συντονισμένα και οργανωμένα βήματα για την ίδρυση του πρώτου σωματείου είχαν γίνει την άνοιξη του 1987 στο ΙΕ’ Αστυνομικό Τμήμα Κολωνού και στην Τροχαία Κολωνού. Ονόματα όπως Κώστας Συγγούνης, Μιλτιάδης Ανδρικόπουλος, Κώστας Παλαμίδας, Θανάσης Παπαγγελής, Γιώργος Κουτρουμάνος ήταν ανάμεσα στους πρωτεργάτες της Ένωσης Κατωτέρων Αστυνομικών, η οποία λίγα χρόνια μετά είχε άδοξο τέλος λόγω πολλών και διαφορετικών παραγόντων.

Τον Ιούνιο του 1987, σε συνθήκες καύσωνα στο Λεκανοπέδιο, εκδηλώνεται σφοδρή αντίδραση για το ωράριο εργασίας, ενώ το «μικρόβιο» της αμφισβήτησης εξαπλώνεται και στις Σχολές Αρχιφυλάκων στην Αμυγδαλέζα.

---

Η ανταρσία του '87

Τον Σεπτέμβριο του 1987, γίνεται γνωστό ότι για τους 773 νέους αρχιφύλακες θα εφαρμοστεί ο υποχρεωτικός στρατωνισμός. Ξεσπά κυριολεκτικά ανταρσία. Οι δόκιμοι είχαν εισαχθεί με τη διαβεβαίωση ότι το σύστημα θα είχε ακαδημαϊκό χαρακτήρα χωρίς στρατωνισμό. Η ανατροπή έρχεται με εντολή του νέου Υπουργού Αντώνη Δροσογιάννη, τρεις ημέρες πριν την έναρξη μαθημάτων.

Η αντίδραση είναι άμεση: αποχή από μαθήματα, άρνηση για φαγητό, διαμαρτυρία στο προαύλιο. Οι δόκιμοι δηλώνουν αποφασισμένοι. Η ένταση κλιμακώνεται με την παρουσία του τότε Αρχηγού Νίκωνα Αρκουδέα, που απειλεί με διμοιρίες ΜΑΤ.

Ο Γιώργος Μαλαγκωνιάρης και η Βασιλική Χριστοδούλου εκπροσωπούν τους δόκιμους στη διαπραγμάτευση, όμως όταν ο Αρχηγός ανακοινώνει ότι δεν αποδέχεται διάλογο, η κατάσταση ξεφεύγει:
Ορμή εναντίον του Αρχηγού, τραυματισμός, ματαίωση προσκλητηρίου, ένταση στο απόγειο.

Ο Μαλαγκωνιάρης τραυματίζεται στο γόνατο και παραμένει στο ιατρείο. Η είδηση μεταδίδεται άμεσα. Δημοσιεύματα, ραδιόφωνα, γονείς και αντιπροσωπείες δοκίμων κινητοποιούνται.

---

Η καταστολή – και η σπίθα

Ο Δροσογιάννης, προσπαθώντας να ελέγξει την κατάσταση, χρησιμοποιεί σκληρή γλώσσα αλλά υπόσχεται μεταφορά αιτημάτων στον Πρωθυπουργό. Οι δόκιμοι, με την ελπίδα εξόδου για τους έγγαμους, συμμορφώνονται.

Όμως, την Παρασκευή το βράδυ, αστυνομικά περιπολικά οδηγούν τον Μαλαγκωνιάρη και άλλους σε διαθεσιμότητα. Η Ηγεσία αντικαθιστά τον διοικητή της Σχολής, ξεκινά ΕΔΕ, και οι πρώτες τιμωρίες έρχονται.

Η αντίδραση όμως είχε ριζώσει. Στις Σχολές Μεσογείων κυκλοφορούν προκηρύξεις από Δημοκρατικές Ομάδες, στον Τύπο δημοσιεύονται επιστολές και αναλύσεις. Το Συμβούλιο της Επικρατείας, με απόφαση 2649/87, χαρακτηρίζει την ΕΛ.ΑΣ. στρατιωτικό σώμα, στερώντας συνταγματικά δικαιώματα.

Η ηγεσία χρησιμοποιεί την απόφαση ως «όπλο» καταστολής. Ο κίνδυνος εξεγέρσεων ήταν πια ορατός. Η ένταση μεταξύ «στρατηγών» και «συνταγματαρχών» – δηλαδή βάσης και κορυφής – γινόταν εκρηκτική.

---

Η προσπάθεια δεν σταμάτησε

Οι μεταθέσεις των πρωτεργατών ξεκινούν, όπως αποκάλυψαν τότε η Ελευθεροτυπία και η Καθημερινή με ρεπορτάζ. Σχολιάζεται και η απόφαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για το δικαίωμα των αστυνομικών στον συνδικαλισμό.

Παρά τα εμπόδια, εκατοντάδες αστυνομικοί σε όλη την Ελλάδα εργάζονταν αθόρυβα για την ίδρυση σωματείων, βάσει του ν. 1264/82. Ένα από αυτά ήταν η Ένωση Αστυνομικών Υπαλλήλων Αττικής, του Γιώργου Μαλαγκωνιάρη.

---

Η τιμωρία – και η δικαίωση

Το 1988, ο Μαλαγκωνιάρης και άλλοι τρεις χαρακτηρίζονται «πρωταίτιοι» και αποτάσσονται. Η σκέψη: ένδικα μέσα ή αναμονή πολιτικής αποκατάστασης; Επιλέγουν τα ένδικα.

Το Διοικητικό Εφετείο τους δικαιώνει. Η Ηγεσία αναγκάζεται να συμμορφωθεί και οι αποτάξεις μετατρέπονται σε αργίες και πρόστιμα.

---

Απόσπασμα από “Το Χρονικό του συνδικαλισμού των Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας”, Μανώλης Σταυρακάκης, 2015.