Ψέματα, Προπαγάνδα και Διαστρέβλωση: Το πόρισμα που δεν θέλουν να διαβάσεις!

 

Η Διαστρέβλωση της Πληροφορίας και ο Ρόλος των ΜΜΕ στην Ελλάδα

Το επίσημο πόρισμα της επιτροπής για το δυστύχημα των Τεμπών καταλήγει σε μια κρίσιμη διατύπωση: "χωρίς να πιστοποιεί τη γνησιότητα του βιντεοληπτικού υλικού". Αυτή η φράση καθιστά σαφές ότι η επιτροπή δεν επιβεβαιώνει αν το βίντεο που εξετάστηκε είναι αυθεντικό ή παραποιημένο. Ωστόσο, σχεδόν όλα τα μεγάλα ΜΜΕ της χώρας επέλεξαν να παρουσιάσουν το πόρισμα με τίτλους που είτε υπονοούν ότι το βίντεο είναι γνήσιο, είτε αποκρύπτουν εντελώς τη συγκεκριμένη φράση.

Αυτό το γεγονός δεν μπορεί να αποδοθεί στην τύχη. Αν θεωρήσουμε ότι κάθε δημοσιογράφος έχει πιθανότητα 10% να κάνει το ίδιο λάθος, η πιθανότητα 50 δημοσιογράφοι από 50 μέσα να κάνουν ακριβώς το ίδιο λάθος είναι αδύνατον. 

Αυτό σημαίνει ότι η παραπληροφόρηση είναι συντονισμένη και καθοδηγούμενη.

Ο Ρόλος των ΜΜΕ στη Διαμόρφωση της Κοινής Γνώμης

Αυτό το μοτίβο δεν είναι καινούργιο. Στην Ελλάδα, η πληροφόρηση σε κρίσιμες υποθέσεις ακολουθεί ένα καλά οργανωμένο επικοινωνιακό πλάνο, το οποίο έχει ως βασικό στόχο τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης σύμφωνα με τις ανάγκες της εκάστοτε εξουσίας.

Παραδείγματα πρόσφατων υποθέσεων όπου εφαρμόστηκε η ίδια τακτική:

 

1. Το δυστύχημα στα Τέμπη: Από την πρώτη στιγμή, η επίσημη αφήγηση επικεντρώθηκε στο "ανθρώπινο λάθος" του σταθμάρχη, αποκρύπτοντας τις χρόνιες ευθύνες του κράτους και των ιδιωτικών εταιρειών. Η κάλυψη από τα ΜΜΕ ήταν τόσο ελεγχόμενη που όσες φωνές προσπαθούσαν να αναδείξουν τις πραγματικές ευθύνες λογοκρίνονταν ή περιθωριοποιούνταν.

   
   
   

2. Το σκάνδαλο των υποκλοπών (Predatorgate): Αν και υπήρχαν σαφείς ενδείξεις για κρατική εμπλοκή στις παρακολουθήσεις δημοσιογράφων, πολιτικών και επιχειρηματιών, τα περισσότερα ελληνικά ΜΜΕ αποσιώπησαν το θέμα. Αντίθετα, παρουσιάστηκε ως μια "θεωρία συνωμοσίας" που "δεν αγγίζει την κυβέρνηση", παρόλο που διεθνή μέσα (Politico, The Guardian, Reuters) αποκάλυπταν στοιχεία.

3. Η παρουσίαση των διαδηλώσεων: Σε κάθε μεγάλη διαδήλωση, τα ΜΜΕ δίνουν έμφαση όχι στα αιτήματα των διαδηλωτών, αλλά στα επεισόδια. Αυτό λειτουργεί αποτρεπτικά για τον μέσο πολίτη, ο οποίος αποθαρρύνεται από το να συμμετάσχει.

Συντονισμένη παραπληροφόρηση: Πώς λειτουργεί

Η ελληνική ενημέρωση χαρακτηρίζεται από τη συγκέντρωση των ΜΜΕ στα χέρια λίγων επιχειρηματικών ομίλων που έχουν άμεσες ή έμμεσες σχέσεις με την εξουσία. Οι μεγάλοι τηλεοπτικοί σταθμοί, εφημερίδες και ενημερωτικές ιστοσελίδες συχνά λειτουργούν με ενιαία γραμμή, γεγονός που οδηγεί σε:

• Ομοιόμορφη διατύπωση ειδήσεων (copy-paste ρεπορτάζ από ΑΠΕ και κυβερνητικά non-papers).
• Αποσιώπηση ή διαστρέβλωση κρίσιμων πληροφοριών που δεν εξυπηρετούν το κυρίαρχο αφήγημα.
• Στοχοποίηση ανεξάρτητων δημοσιογράφων και ΜΜΕ που προσπαθούν να αποκαλύψουν την αλήθεια.

Το αποτέλεσμα είναι μια πλήρως ελεγχόμενη δημόσια συζήτηση, όπου η κοινή γνώμη διαμορφώνεται όχι βάσει των πραγματικών γεγονότων, αλλά βάσει του τι επιλέγουν να δείξουν τα ΜΜΕ.

Συμπέρασμα: Ο Πολίτης αντιμέτωπος με την προπαγάνδα

Η περίπτωση του πορίσματος και η μαζική παραπληροφόρηση γύρω από τη "γνησιότητα των βίντεο" αποτελεί απόδειξη ότι τα ΜΜΕ στην Ελλάδα δεν λειτουργούν ανεξάρτητα, αλλά ακολουθούν μια ενιαία, κεντρικά συντονισμένη γραμμή. Αυτό το φαινόμενο υπονομεύει την ελευθερία της ενημέρωσης και τη δημοκρατία.

Η λύση;

• Να ελέγχουμε τις πηγές μας και να αναζητούμε την πρωτογενή πληροφόρηση (π.χ. το ίδιο το πόρισμα).
• Να μην εμπιστευόμαστε άκριτα τα μεγάλα ΜΜΕ και να συγκρίνουμε διαφορετικές πηγές.
• Να στηρίζουμε ανεξάρτητη δημοσιογραφία που δεν ελέγχεται από πολιτικοοικονομικά συμφέροντα.

Η πληροφόρηση είναι δύναμη. Και σε μια χώρα όπου η ενημέρωση είναι χειραγωγημένη, η αναζήτηση της αλήθειας είναι πράξη αντίστασης.