Το άγχος στην Αστυνομία: Παράγοντες και επιπτώσεις στην υγεία

 

Αίτια αστυνομικού άγχους

Η επαγγελματική ζωή των αστυνομικών, όπως και κάθε εργαζομένου, συχνά συνδέεται με την αναζήτηση ικανοποίησης από τη δουλειά, την οικονομική επιτυχία και την αναγνώριση από τους συναδέλφους και την κοινωνία. Ωστόσο, στους αστυνομικούς, το άγχος είναι ιδιαίτερα έντονο και έχει πολλές αιτίες που ξεπερνούν τα συνήθη επαγγελματικά άγχη. Οι πιέσεις που προκαλούνται από την επικινδυνότητα της δουλειάς, τις κοινωνικές σχέσεις, και τις οργανωτικές συνθήκες, συνθέτουν ένα περίπλοκο τοπίο για τους αστυνομικούς. Η συνεχής έκθεση σε καταστάσεις κινδύνου και βίας, οι εναλλαγές βαρδιών και οι δυσκολίες στην επικοινωνία με την κοινωνία δημιουργούν ένα περιβάλλον υψηλού άγχους. Όλα αυτά τα στοιχεία συντελούν σε μια ιδιαίτερα στρεσογόνα καθημερινότητα, η οποία εντείνεται από την έλλειψη υποστήριξης ή αναγνώρισης της δουλειάς τους από την κοινωνία και τους οργανωτικούς φορείς.

1. Παράγοντες που σχετίζονται με τη φύση της αστυνομικής δουλειάς

Η δουλειά των αστυνομικών περιλαμβάνει πολλές πιεστικές καταστάσεις. Ειδικότερα, οι συνεχείς εναλλαγές βαρδιών, η επικινδυνότητα της καθημερινότητας τους, η έκθεση στη βία, και η υποχρέωση να αντιμετωπίζουν την ανθρώπινη δυστυχία ή και το θάνατο άλλων, συνθέτουν έναν ιδιαίτερα αγχωτικό εργασιακό περιβάλλον. Η αστυνομία είναι, από τη φύση της, ένα επαγγελματικό πεδίο με υψηλό βαθμό έκθεσης σε κινδύνους και στρεσογόνους παράγοντες, γεγονός που εντείνει την πίεση που δέχονται οι αστυνομικοί.

Αναφορικά με την οργάνωση των αστυνομικών τμημάτων, το μέγεθος του τμήματος φαίνεται να είναι σημαντικός παράγοντας άγχους. Οι αστυνομικοί σε μικρότερα τμήματα αισθάνονται ότι οι συνέπειες των παραγόντων του άγχους είναι λιγότερες σε σύγκριση με τα μεγαλύτερα και αστικά τμήματα. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι σε μικρότερα τμήματα η επικοινωνία είναι συχνά πιο άμεση και προσωπική, ενώ στα μεγαλύτερα τμήματα επικρατεί πιο τυποποιημένη και απομακρυσμένη γραφειοκρατία.

2. Ο ρόλος του εγκληματικού συστήματος και της κοινωνίας

Η σχέση των αστυνομικών με τους πολίτες και το ευρύτερο κοινωνικό σύστημα έχει επίσης μεγάλο αντίκτυπο στο άγχος τους. Η αίσθηση της έλλειψης υποστήριξης από την κοινωνία ή η αρνητική εικόνα που έχει το κοινό για τους αστυνομικούς μπορεί να εντείνει την αίσθηση του άγους. Ειδικότερα, οι αστυνομικοί που έρχονται αντιμέτωποι με τη δημόσια αδιαφορία ή ακόμα και την αρνητική αντίδραση από το κοινό, βιώνουν αυξημένο άγχος στην καθημερινή τους εργασία.

3. Οργανωτικοί παράγοντες και η εσωτερική κουλτούρα

Η οργανωτική κουλτούρα των αστυνομικών τμημάτων συχνά ενισχύει το άγχος των εργαζομένων. Παράγοντες όπως η έλλειψη συμμετοχής σε αποφάσεις που επηρεάζουν τις καθημερινές υπηρεσιακές πρακτικές, η έλλειψη διοικητικής υποστήριξης, και η ύπαρξη αυστηρών πειθαρχικών μέτρων δημιουργούν ένα επαγγελματικό περιβάλλον γεμάτο πίεση και δυσκολίες. Ειδικότερα, τα αυστηρά πειθαρχικά μέτρα και οι συχνές καταστάσεις αποξένωσης μεταξύ των αστυνομικών, ως αποτέλεσμα της φύσης της μιλιταριστικής οργάνωσης, συντελούν σε ένα περιβάλλον που εντείνει το άγχος και την απογοήτευση.

4. Δημογραφικά χαρακτηριστικά

Το άγχος των αστυνομικών επηρεάζεται επίσης από προσωπικά χαρακτηριστικά, όπως η ηλικία, το φύλο, η φυλή, η οικογενειακή κατάσταση και η εμπειρία στο σώμα. Η κακή ισορροπία ανάμεσα στις απαιτήσεις της δουλειάς και τις οικογενειακές υποχρεώσεις μπορεί να προκαλέσει έντονο άγχος και να επηρεάσει την ευημερία των αστυνομικών. Τα υψηλά επίπεδα άγχους είναι επίσης συχνά συνυφασμένα με προβλήματα στην προσωπική ζωή, όπως η κακομεταχείριση, οι υπερβολικές ώρες δουλειάς και οι δυσκολίες στη σχέση με την οικογένεια.

---

Συνέπειες του άγχους στην αστυνομία

Οι συνέπειες του άγχους στους αστυνομικούς είναι ποικίλες και εξαιρετικά επιζήμιες. Σωματικά, το άγχος μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα υγείας, όπως καρδιακές προσβολές, έλκη, αύξηση βάρους και άλλα σοβαρά ζητήματα υγείας. Ψυχολογικά, το άγχος μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη, νευρικότητα, συναισθηματική αδιαφορία και αδυναμία συγκέντρωσης, επηρεάζοντας αρνητικά την επαγγελματική τους απόδοση. Συχνά, το άγχος εκδηλώνεται μέσω ανθυγιεινών συμπεριφορών, όπως κάπνισμα, αλκοολισμός και άλλες μορφές κατάχρησης ουσιών.

Η υψηλή πίεση στη δουλειά, σε συνδυασμό με τις διαρκείς απαιτήσεις του επαγγέλματος, μπορεί να οδηγήσει σε έντονη απογοήτευση και απομόνωση. Οι αστυνομικοί ενδέχεται να αναπτύξουν κυνισμό, καχυποψία και υπερβολική επιθετικότητα, γεγονός που επηρεάζει τις σχέσεις τους με τους συναδέλφους και την κοινότητα. Οι συνέπειες αυτές οδηγούν σε χαμηλή αποδοτικότητα και αυξημένο αριθμό απουσιών από τη δουλειά, ενώ σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να προκαλέσουν πρώιμη συνταξιοδότηση ή ακόμη και αυτοκτονία Αυτές οι συνέπειες δεν επηρεάζουν μόνο τους αστυνομικούς, αλλά και τις οικογένειές τους.                 

Η καθημερινή πίεση που βιώνουν οι αστυνομικοί μπορεί να μεταφερθεί στην οικογενειακή ζωή, δημιουργώντας συγκρούσεις και δυσκολίες στη διατήρηση υγιών σχέσεων.

---

Αναφορές

• Κ.Ε.Υ.Α. ΠΟΑΣΥ. 
• Αστυνομική Ανασκόπηση.
• Brooks, L., & Piquero, A. (1998). Police stress: An empirical analysis of the predictors of police stress in small and large police departments.
• Golembiewski, R. T., & Kim, H. (1991). The effect of organizational culture on police stress.
• Storch, J., & Panzarelle, R. (1996). Work-related stress in law enforcement: A review of the literature.
• Violanti, J. M., & Aron, F. (1994). Police stress and health: A critical review of the literature.
• Rice, D. (2000). The impact of job stress on the health of law enforcement officers.
• Boyce, C. (2006). Alcohol use and police officers: Understanding the stressors and their impact.
• Finn, P. (2000). Stress in law enforcement: Factors affecting officer health and performance.
• Miller, T. (2004). Suicide rates among police officers: A review of the data and contributing factors.