ΟΠΕΚΕΠΕ και επιδοτήσεις: Πού τελειώνει η διοικητική ευθύνη και πού αρχίζει η πολιτική;

 

Η υπόθεση των παράνομων επιδοτήσεων μέσω του ΟΠΕΚΕΠΕ, η οποία βρίσκεται στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, δεν αφορά πλέον μόνο τη διαχείριση κονδυλίων ή εσωτερικές διοικητικές παρατυπίες. Τα στοιχεία που αποκαλύπτονται μέσα από τις δικογραφίες και τις συνομιλίες δείχνουν σαφώς ότι η υπόθεση αποκτά βαθύ πολιτικό χαρακτήρα, εγείροντας σοβαρά ερωτήματα για την πολιτική ευθύνη της κυβέρνησης.

 Ποια είναι τα βασικά δεδομένα:

1. Άρση τηλεφωνικού απορρήτου για πολιτικά πρόσωπα που συνομιλούσαν με στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ, με αναφορές σε ενδεχόμενη συγκάλυψη ή διευκόλυνση παρανομιών.

2. Συστηματική αποδυνάμωση των ελέγχων μέσω συγκεκριμένων εγκυκλίων, οι οποίες – όπως διερευνάται – ενδέχεται να εκδόθηκαν σκοπίμως.

3. Απομάκρυνση Προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ όταν επιχείρησε να εφαρμόσει αυστηρούς ελέγχους και να παγώσει πληρωμές αμφισβητούμενων δικαιούχων.

4. Άμεση τροποποίηση της εγκυκλίου μετά την απομάκρυνσή του, που «χαλάρωσε» ξανά τους όρους, καθώς και αποδέσμευση των πληρωμών.

Από πού προκύπτει η πολιτική ευθύνη;

Η πολιτική ευθύνη της κυβέρνησης δεν αφορά μόνο το αν γνώριζε – που πιθανόν γνώριζε – αλλά κυρίως το αν ανέχθηκε, συγκάλυψε ή διευκόλυνε την επίμαχη πρακτική.

Αναλυτικά:

• Η παρέμβαση Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, με την παραίτηση του Προέδρου που επεχείρησε να εφαρμόσει αυστηρότερους ελέγχους, αποτελεί ευθεία πολιτική πράξη με θεσμική σημασία.

• Το γεγονός ότι εγκύκλιοι μείωναν τους ελέγχους και δεν απαιτούσαν σαφείς τίτλους ιδιοκτησίας, ενώ μπορούσε να αποδειχθεί ο δημόσιος χαρακτήρας εκτάσεων μέσω γεωχωρικών δεδομένων, αποδεικνύει επιλογή πολιτικής χαλάρωσης – εν γνώσει των συνεπειών.

• Η αποδέσμευση πληρωμών μετά την τροποποίηση των εγκυκλίων, δείχνει πολιτική σπουδή να καλυφθούν πληρωμές πριν ολοκληρωθούν οι έλεγχοι.

Επιπλέον, εφόσον πολιτικά πρόσωπα αναφέρονται σε συνομιλίες με ύφος που παραπέμπει σε διαπραγμάτευση «χάρης» ή εύνοιας ("κοίτα να του το φτιάξεις αλλά να μην κοκορεύεται στα καφενεία"), τότε αναδεικνύεται μια άτυπη γραμμή εξυπηρετήσεων, άκρως προβληματική.

 Συμπέρασμα:

Η κυβέρνηση, είτε από αδράνεια είτε από σκοπιμότητα, δεν άσκησε τον απαιτούμενο θεσμικό έλεγχο για να αποτρέψει την καταστρατήγηση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων. Αντιθέτως, από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτει:

• Παρεμπόδιση ουσιαστικών ελέγχων,

• Παρεμβάσεις στη διοίκηση, και

• Πιθανή πολιτική καθοδήγηση στελεχών.

Αυτό συνιστά πολιτική ευθύνη πρώτου βαθμού. Σε μια περίοδο που η διαφθορά σε οργανισμούς διαχείρισης ευρωπαϊκών κονδυλίων πλήττει τη διεθνή αξιοπιστία της χώρας, η ευθύνη δεν μπορεί να σταματά στους υπηρεσιακούς παράγοντες.